10.sınıf edebiyat 1.dönem 1.yazılı soruları

SORULAR ve CEVAPLAR

1. Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasındaki ölçütleri maddeler halinde yazınız. (10 puan)

Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında; a- kültürel değişim, b- dini değişim, c- coğrafi değişim, d- lehçe ve şive ayrılıkları etkili olmuştur.

2. a) Türk destanlarında görülen (işlenen) motifler nelerdir?

– Gökbürü Motifi- ışık motifi- Ok yay Motifi- Mağara Motifi- Ağaç Motifi- Kırklar Motifi- Demir ve Demircilik Motifi- Düş Motifi

b) Aşağıda yer alan Altay Türklerine ait olan destanda işlenen motifi açıklayınız.

Yaratılış Destanı

……………….

Tanrı yine buyurdu: “Bitsin dokuz dalı da!”

Dallar çıktı hemence, dokuzlu budağı da.

Kimse bilmez Tanrı’nın düşüncesi ne idi,

Soylar türesin diye şöylece emir verdi:

“Dokuz kişi kılınsın, dokuz dalın kökünden,

Dokuz oymak türesin dokuz kişi özünden.”

b) Ağaçtan türeme motifi işlenmiştir.

(5+5=10 puan)

3. a) İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Dönemi ilk sözlü ürünlerimiz nelerdir?

a) İslamiyet öncesi Türk edebiyatı sözlü ürünlerimiz; Koşuk, Sagu, Sav, Destan

b) Aşağıda yer alan dörtlük sözlü ürünlerimizden hangisidir? Neden? Açıklayınız.

b) Sagu’dur.Çünkü yukarıdaki şiir Alper Tunga öldüğü zaman ardından yas tutulmasak amacı ile söylenmiştir. Sagular o dönemlerde ölen zamanın ünlü kişileri ardından söylenirdi.

c) Aşağıdaki sözlü ürünümüzün halk edebiyatındaki ve divan edebiyatındaki karşılığını yazınız.

(Günümüz Türkçesi)

Uluşup eren börleyü

Yırtıp yaka urlayu

Sıkrıp üni yırlayu

Sıktap közi örtülür

Erler, kurt gibi uluşarak

Feryatla yaka yırtarak

Yasçılar gibi ağlayarak

Gözü yaşla örtülür

c) Sagu’nun halk edebiyatındaki karşılığı “ağıt”; divan edebiyatındaki karşılığı ise “mersiye”dir.

(10+10+10=30 puan)

4. Aşağıda noktalı yerlere uygun sözcükleri yazınız.

a) Sözlü edebiyat …………………..zamanda oluşmaya başlamıştır.

b) Koşuk …………………………………..gibi konuları işlemesi bakımından halk edebiyatımızdaki koşmaya benzer.

c) Koşuk’un halk edebiyatındaki karşılığı ……………….……;divan edebiyatındaki karşılığı…………………………dır.

d) Oğuz Kağan Destanı tek kişinin maceralarının anlatılması bakımından Homeros’un …………………………………. destanına benzer.

a) mitolojik (yazının olmadığı)

b) aşk,yiğitlik,tabiat

c) Koşuk’un halk edebiyatındaki karşılığı “koşma”; divan edebiyatındaki karşılığı “gazel”dir.

d) İlliada destanı

(5+5+5+5=20 puan)

5. Sagu ve Koşuk iki sözlü ürünlerimizdendir. Bu iki sözlü ürünlerinin aralarındaki benzer ve farklı yönlerini maddeler halinde yazınız. ( 20 puan)

Benzerlikleri: a) Dili öz Türkçedir. b) İkisi de anonimdir. c) Hece ölçüsü kullanılmıştır. d) Her ikisinde söz sanatları kullanılmıştır. e) Kafiye düzeni aaab, cccb, dddb

Farklılıkları: Konusal olarak farklılık vardır: sagu, üzüntü ve ölüm konusunu; koşuk ise, aşk,doğa,tabiat konusunu işlemiştir.

6. Dünyanın en ünlü yapma destanları nelerdir? Yazınız. (10 puan)

Dünyanın en ünlü yapma destanları: a) Kurtarılmış Kudüs b) Çılgın Orlanda c) Kaybolmuş Cennet d) Hanriade