I.DÖNEM 10.SINIF TÜRK EDEBİYATI DERSİ I.YAZILISI

1. “Bir Edebiyat tarihçisi yaz tatilinde gittiği bir yerde; o yörenin sanatçısına ait bir türkü dinliyor. Daha da inceleyince söz konusu sanatçının eserlerde bulunmayan türkülerine rastlıyor. Bu türküleri derleyerek bir eser yayınlıyor.” Yukarıdaki metinden hareketle Edebiyat Tarihi’nin kapsamını inceleyiniz.

Edebiyat tarihçisi edebiyat tarihinin; eser-yazar ilişkisini göz önünde bulundurarak yeni bir eser meydana getirmiştir.

2. “Din” Edebiyatın dönemlere ayrılmasında nasıl etkilidir? Açıklayınız.

Din edebiyatın dönemlere ayrılmasında önemli bir yer tutar. Türkler İslam dinine girince edebi hayatta önemli değişiklikler olmuştur. Bu değişiklikler de edebiyat incelemelerinde dönemlere ayrılmada önemli bir unsur olmuştur.

3. “Batı Medeniyeti” Türk edebiyatını etkilerken hangi türlerde kendini nasıl hissettirmiştir?

Tanzimat’tan sonra Batı Edebiyatı’ndan “Roman, hikâye, makale, fıkra, anı” gibi türler edebiyatımıza girmiştir. Bu türler düşünce hayatının ilerlemesinde önemli rol oynamıştır.

4. Aşağıdaki tabloda millet – destan eşleşmesi yapılmıştır. Buradan hareketle destan – millet kavramını yorumlayınız.

NİBELUNGEN ALMAN

İGOR RUS

ŞEHNAME İRAN

Tarihi bir seyri olan köklü milletlerin doğal destanları vardır.

5.Türk Destanlarında geçen mitolojik öğelerin kaynakları nedir? Açıklayınız.

Türk Destanlarındaki mitolojik öğelerin kaynağı yaşadıkları coğrafyadır. Dağlar, ırmaklar, ormanlar gibi.

6. Oğuz Kağan düzenlediği şölenden sonra “ Dünya devletim olsun, halkımız da çok olsun!” der. Bu cümle bu destanın hangi idealini yansıtır? Yorumlayınız.

Bu cümle Türklerin dünyaya hakim olma zihniyetini yansıtır.

7. İzlediğiniz Truva filmindeki “Aşil” ile “Oğuz Kağan” ı karşılaştırınız.

Aşil de Oğuz da kahramandır. Ama Oğuz’un olağanüstü bir yaşamı vardır. Aşil kendisi için savaşır, Oğuz milleti için savaşır. Aşil savaşta ölür, Oğuz eceliyle ölür.

8. Yapay Destan ile Doğal Destan’ı karşılaştırınız.

Yapay Destanın yazarı bellidir, Doğal destan anonimdir.

Yapay Destan bir olay üzerine yazılır. Doğal destan ise bir süreç gerektirir.

9. Aşağıdaki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.

 Sözlü edebiyat …………………….. dönemde oluşmaya başlamıştır.

 Geleneksel olarak yayılan veya toplumun hayal gücü etkisiyle biçim değiştiren, evrenin doğuşu ile ilgili hayalî alegorik anlatımı olan halk hikâyesine……………………….. denir.

 Ölen birinin ardından duyulan acıyı dile getiren şiirlere İslamiyet’ten önceki dönemde ……………, Halk Edebiyatında……………… , …………………………………………….. ise mersiye denir.

 Şu Destanı ………………….. Türklerine aittir.

 Sözlü edebiyat mitolojik dönemde oluşmaya başlamıştır.

 Geleneksel olarak yayılan veya toplumun hayal gücü etkisiyle biçim değiştiren, evrenin doğuşu ile ilgili hayalî alegorik anlatımı olan halk hikâyesine mit denir.

 Ölen birinin ardından duyulan acıyı dile getiren şiirlere İslamiyet’ten önceki dönemde sagu, Halk Edebiyatında ağıt, Klasik edebiyatta ise mersiye denir.

 Şu Destanı, Saka Türklerine aittir.

10. Aşağıdaki yargıları (D) ve (Y) olarak değerlendirin.

a. Göktürk alfabesi milli bir özellik gösterir. (…..)

b. Koşma ve gazele benzeyen lirik şiirlere sözlü edebiyat döneminde kopuz adı verilir.(….)

c. Türklerin çıkardığı ilk özel gazete Takvim-i Vakaye’dir.(….)

d. Destan döneminde olağanüstü olaylar sıkça görülür.(….)

e. Hayat Ağacı miti Uygur destanlarında görülür.(…..)

a. Göktürk alfabesi milli bir özellik gösterir. (D)

b. Koşma ve gazele benzeyen lirik şiirlere sözlü edebiyat döneminde kopuz adı verilir.(Y)

c. Türklerin çıkardığı ilk özel gazete Takvim-i Vakaye’dir.(Y)

d. Destan döneminde olağanüstü olaylar sıkça görülür.(D)

e. Hayat Ağacı miti Uygur destanlarında görülür.(D)

BAŞARILAR HER SORU 10 PUANDIR.