Haklarımızın Ne Kadar Farkındayız?

Sevgili arkadaşlar!

Eski devletlerin yönetim anlayışı baskıydı. Böyle giden bir işleyişe "dur" diyebilmek için 1215 yılında İngiltere Kralına kabul ettirilen bildirge, Magna Charte (Magna Karta) İnsan Hakları kavramının ilk belgesi sayılır. İnsan hakları konusunda yayınlanan bir diğer önemli bildirge, Amerika'da yayınlanan Bağımsızlık Bildirgesi'dir. Özgürlük, eşitlik, kardeşlik gibi kavramlar, 1789 yılında gerçekleşen Fransız Devrimi'nden sonra yayınlanan "İnsan Hakları Bildirgesi"nde gerçek yerini alacaktır. II. Dünya Savaşı'ndan sonra, devletler; bireylere tanınan hak ve özgürlüklerin güvence altına alınması gerçeğinde birleştiler. Çünkü, insanlar özgür olmazlarsa savaşlar sürüp gidecek bu da uygarlıkların sonunu getirebilecekti.

İnsanın değişimi ve gelişmesinin sonucunda 10 Aralık 1948 yılında yayınlanan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi doğmuştur. Türkiye, Birleşmiş Milletlerin kurucu üyelerinden birisi olarak İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'ni ilk onaylayan ülkeler arasında yer almış ve insan hakları konusundaki önemli sözleşmelerin büyük bölümüne taraf olmuştur. İnsanın bu noktaya varmak için verdiği mücadelenin temelinde düşünülebilmesi yatıyor. İnsanı insan yapan en büyük değerlerden biridir düşünebilmek. Bu nedenle, özgürce düşünme hakkı, yaşama hakkından sonra gelen en önemli haklardan biridir. Böylesi hak ve özgürlükleri yaşayan bireylerden oluşan bir toplumda haksızlıklardan, eşitsizliklerden, adaletsizliklerden söz edilebilir mi? İnsan hakları ihlallerinden de...

İnsanın en önemli hakkı yaşama hakkıdır. Yaşama hakkını düşünme, eğitim-öğretim, çalışma, iletişim... hakları desteklemektedir. Tüm bunlar da eğitim hakkıyla beslenebilir. Anayasamızda "Kimse eğitim ve öğretim hakkından mahrum bırakılamaz" denilmektedir. Millî Eğitim Temel Kanunumuz da bunu desteklemektedir. Eğitimciler olarak, insanı haklarının bilincine ve sorumluluğuna vardırmak da en önemli görevlerimiz arasındadır. İnsan hakları ve temel özgürlükler alanında diğer demokrasilerle aynı değer ve amaçları paylaşan Türkiye, insan hakları standartlarının en yüksek düzeye getirilmesi amacıyla son yıllarda birçok önemli adım atmıştır.

9 Nisan 1997 tarihinde kurulan ve insan hakları konularıyla görevli Devlet Bakanı başkanlığında, Başbakanlık, Adalet, İçişleri, Dışişleri, Sağlık ve Millî Eğitim Bakanlıkları Müsteşarlarının katılımıyla faaliyetlerini sürdüren İnsan Hakları Koordinatör Üst Kurulu'nun (İHKÜK) çalışmalarına hız verilmiştir. Öte yandan İnsan Hakları Komisyonu (İHK) bugüne kadar 150'ye yakın karar almış ve bu kararların büyük bir bölümü uygulamaya geçirilmiştir.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’ni 10 Aralık 1948 günü kabul etti. Otuz maddelik bu bildiri, bütün dünyada insan haklarının korunmasını amaçlamaktadır. Üye devletlerin anayasalarında bu bildirinin ön gördüğü haklar büyük ölçüde bulunmaktadır. Birleşmiş Milletler Örgütü’ne üye ülkeler, 10 Aralık tarihini içine alan haftayı İnsan Hakları Haftası olarak kutlamaktadır.

Şimdi sizlere, İnsan Hakları Evrensel Bildirisi’nin maddelerini okumak istiyorum:

1. Bütün insanlar hür ve eşit doğarlar.

2. Herkes ırk, renk, cins, din, siyasal ya da başka herhangi bir ayrılık gözetmeksizin, bildiride yazılı bütün haklardan ve özgürlüklerden yararlanma hakkına sahiptir.

3. Yaşamak, özgürlük ve can güvenliği herkesin hakkıdır.

4. Hiç kimseye işkence, zulüm, onur kırıcı ceza ya da işlem uygulanamaz.

5. Yasalar önünde herkes eşittir.

6. Hiç kimse yasalara aykırı olarak tutuklanamaz, alıkonulamaz, sürülemez.

7. Herkes davasının bağımsız bir mahkemede görülmesi hakkına sahiptir.

8. Herkesin özel hayatı, ailesi, konutu ve haberleşmesi yasayla korunmalıdır.

9. Evlilik çağına gelen her erkek ve kadın, hiçbir ırk, renk, din şartına bağlı olmaksızın evlenme ve aile kurma hakkına sahiptir; aile, toplumun temel öğesidir. Toplum ve devlet tarafından korunma hakkına sahiptir.

10. Herkes mal ve mülk edinme hakkına sahiptir.

11. Herkesin düşünce, vicdan ve inanç özgürlüğü vardır.

12. Herkesin çalışma, işini özgürce seçme ve işsizlikten kurtulma hakkı vardır.

13. Herkesin eğitim hakkı vardır, ilk eğitim parasızdır.

14. Kölelik ve kulluk yasaktır.

15. Herkes nerede olursa olsun yasalar çerçevesinde korunur.

16. Bütün insanlar Anayasaya uygun olarak yargı organına başvurma hakkına sahiptir.

17. Bir suç işlemekten sanık olan herkese, savunması için gerekli bütün haklar sağlanmaktadır.

18. Herkes dilediği devletin ülkesinde gezebilir, dilediği an terk edebilir veya ülkesine geri dönebilir.

19. Herkes işkence karşısında yabancı bir ülkeye kaçabilir. Kaçtığı ülkede kendisine “Sığınmış İnsan” muamelesi yapılmalıdır.

20. Her insan bir vatandaşlığa sahiptir.

21. Her insanın düşünce, inanç ve din özgürlüğü vardır.

22. Hiç kimse düşünce ve sözlerinden dolayı sorumlu tutulamaz.

23. Herkes toplanma ve dernek kurma hakkına sahiptir. Hiç kimse bir derneğe girmek için zorlanamaz.

24. Herkes doğrudan doğruya veya özgürce seçtiği temsilcilerle ülke yönetimine katılır.

25. Kişinin sosyal güvenliğe kavuşturulması, uluslar arası işbirliği ya da devletin kaynaklarına uygun olarak gerçekleştirilir.

26. Herkes dinleme, eğlenme, çalıştıktan sonra ücretli tatil yapma hakkına sahiptir.

27. Herkes güzel sanatların her dalında çalışmak ve bu çalışmalara katılmak hakkına sahiptir.

28. Bütün insanlar bu bildiride yazılı hak ve özgürlüklerin uygulanmasını sağlayacak bir sosyal düzeni hak etmiştir.

29. Herkes bu bildirideki maddelere uyulmasının gerekli olduğunu kabul eder.

30. Bu bildirinin hiç bir maddesinin, devlet, toplum ya da kişiler tarafından yok edilmesi için çalışma yapılamaz.

Sevgili Arkadaşlar! Okuduğum İnsan Hakları Evrensel Bildirisi her şeyi söyledi, başka bir şey söylemeye gerek var mı bilmiyorum ?

Hepinize, insan haklarına saygılı uzun bir ömür diliyorum.